W ramach programu Marie Skłodowska-Curie Actions (MSCA) opracowano MSCA Guidelines on Supervision – zbiór rekomendacji dla instytucji, promotorów i badaczy, które należy stosować w dobrej wierze (ang. best-effort basis) od etapu planowania projektu aż do jego zakończenia.
Aktualizacja i kontekst
Najświeższa wersja tych wytycznych została opublikowana w marcu 2025 roku i jest zaktualizowana, by uwzględniać najnowsze standardy nadchodzące z European Charter for Researchers (zaktualizowanej w 2023 r.). Oficjalna prezentacja dokumentu miała miejsce podczas konferencji Stowarzyszenia Absolwentów Marie Curie (MCAA) 22 marca 2025 w Krakowie.
Dlaczego skuteczny nadzór ma znaczenie?
Wsparcie i dobra opieka promotorska są kluczowe zarówno dla jakości prowadzonych badań, jak i dla rozwoju zawodowego badaczy, a właściwa superwizja sprzyja budowaniu autonomii, kreatywności i efektywności naukowców.
Kluczowe obszary wytycznych
Wytyczne obejmują kilka kluczowych obszarów:
- Integracja naukowca – zapewnienie dostępu do zasobów, instrumentarium, kontaktów i zapewnienie warunków do rozpoczęcia pracy.
- Wsparcie badawcze – regularne monitorowanie postępów, konstruktywna informacja zwrotna, rozwój planu kariery.
- Rozwój kariery – pomoc w definiowaniu ścieżek zawodowych, wsparcie w planowaniu przyszłości.
- Mentoring i dobrostan – dbanie o zdrowie psychiczne i warunki pracy naukowców.
- Zarządzanie oczekiwaniami, komunikacja i rozwiązywanie konfliktów.
- Rozpoznawanie i doskonalenie umiejętności promotorów – szkolenia, rozwój, dobre praktyki.
Najlepsze praktyki i przykłady
Do wytycznych dołączono Aneks zawierający liczne przykłady najlepszych praktyk z udziału różnych instytucji i projektów MSCA:
- współpromocja (shared supervision) – np. w projektach MUSICARE, ASIMIA, gdzie promotorzy współpracują, by wzbogacić doświadczenie doktoranta,
- systemy wyróżnień dla promotorów – np. w Niemczech, Finlandii, Słowenii czy Luksemburgu,
- 360° feedback i toolkit – np. Uniwersytet w Utrecht, który ocenia promotorów, oferuje narzędzia i ankiety dla nich,
- szkolenia promotorów – m.in. w Uppsali, Aarhus University, Technical University of Graz, dzięki którym promotorzy rozwijają swój warsztat,
- zarządzanie komunikacją i formułowanie oczekiwań – np. schematy z DEMO ITN czy narzędzia typu „expectation alignment” (np. University of Wisconsin),
- wsparcie dobrostanu i różnorodności – np. programy mental health i gender-sensitive supervision, MCAA Referent czy ReMO COST action,
- modele kolektywnej superwizji (collective academic supervision) – jak np. EPFL, Aarhus University – łącząc różnorodność tematów i wspólne nauczanie
- narzędzia online i szkoleniowe – eDoer w projekcie OSCAR, SciLink kursy online, ResearchComp ramy kompetencji
Jak instytucje mogą wykorzystać te wytyczne?
Instytucje mogą wykorzystać te wytyczne poprzez włączenie proponowanych narzędzi i rekomendacji do lokalnych regulaminów oraz procedur nauczania. Mogą także organizować szkolenia dla promotorów, a jednocześnie określać odpowiednie kryteria ich selekcji i systemu wsparcia. Istotnym działaniem jest wprowadzanie systemów ocen i nagród dla wyróżniających się promotorów, co sprzyja podnoszeniu jakości opieki nad doktorantami. Ważne jest również promowanie kultury inkluzywności i dobrostanu, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności oraz zdrowia psychicznego badaczy. Dodatkowo instytucje mogą rozważać wprowadzenie modeli współpromocji lub kolektywnej superwizji, które poszerzają zakres wsparcia i sprzyjają interdyscyplinarności. Cennym źródłem inspiracji pozostają także doświadczenia przedstawione w załączniku, zawierające przykłady dobrych praktyk z projektów MSCA.
Linki:
Tekst został napisany na podstawie stron MSCA i horizontevropa.cz