Program Choose Europe for Science 2025 – pilotażowe działanie MSCA

Już w październiku 2025 r. rozpocznie się nabór do pilotażowej inicjatywy MSCA pod nazwą „Choose Europe for Science”. Celem programu jest przeciwdziałanie migracji potencjału intelektualnego (tzw. brain drain) oraz zapobieganie niepewności zawodowej naukowców, aby uczynić Europę bardziej atrakcyjną dla obiecujących i utalentowanych badaczy.
 
Akcja pilotażowa wspiera projekty, w których organizacje akademickie i pozaakademickie rekrutują badaczy z tytułem doktora, z myślą o oferowaniu im długoterminowego zatrudnienia wykraczającego poza okres trwania projektu.
 
Nowością podczas zaplanowanego naboru jest rozpatrywanie propozycji projektów także na podstawie przedstawionej przez wnioskodawców oferty długoterminowych perspektyw zawodowych. Jest to uzupełnienie celu upowszechniania najlepszych praktyk MSCA poprzez promowanie wysokich standardów i doskonałych warunków pracy.

Nabór – terminy i budżet

Nabór wniosków za pośrednictwem EU Funding & Tenders Portal rozpocznie się1 października 2025 r. i potrwa do 03 grudnia 2025 r. Aplikować mogą wyłącznie organizacje (nie jest to konkurs przeznaczony dla indywidualnych naukowców). Całkowity budżet konkursu wynosi 22,5 mln EUR – Beneficjent może otrzymać maksymalnie 3,5 mln euro w ramach tego naboru.
 
Za pośrednictwem portalu EU Funding & Tenders aplikujący może zapoznać się programem prac MSCA i załącznikami ogólnymi, przewodnikiem dla wnioskodawców, szczegółowymi odpowiedziami na często zadawane pytania, przykładowymi formularzami wniosków i oceny a także podręcznikiem online dot. składania wniosków.

Co obejmuje finansowanie?

Celem projektu jest zrekrutowanie co najmniej 3 badaczy na okres do 5 lat. MSCA współfinansuje pierwsze 2-3 lata, a kolejne 2 lata finansuje (ze środków wewnętrznych lub zewnętrznych) wnioskodawca.
Dofinansowanie „Choose Europe for Science” wspiera organizacje przyjmujące poprzez pokrywanie następujących kosztów ponoszonych dla każdego zrekrutowanego badacza:
  1. kosztów programu, równych minimalnemu wynagrodzeniu (6700 EUR) jakie badacze powinni otrzymywać w pierwszej fazie realizacji projektu (2-3 lata);
  2. kosztów dodatku za urlop długoterminowy;
  3. kosztów dodatku na pokrycie kosztów specjalnych (jeśli ma zastosowanie).

Jacy naukowcy mogą zostać zrekrutowani?

Naukowcy rekrutowani do wybranych projektów MSCA Choose Europe for Science muszą spełniać następujące warunki:

  1. Muszą posiadać stopień doktora – naukowcy, którzy obronili rozprawę doktorską ale nie otrzymali jeszcze formalnie stopnia doktora, również będą uznawani za naukowców podoktoranckich i będą mogli ubiegać się o stypendium;
  2. Nie mogą być już zatrudnieni na stałe w organizacji przyjmującej;
  3. Powinni spełniać zasadę mobilności – nie mogą mieszkać ani prowadzić głównej działalności (praca, studia itp.) w kraju organizacji rekrutującej
    przez okres dłuższy niż 12 miesięcy w ciągu 36 miesięcy bezpośrednio poprzedzających termin składania wniosków;
  4. Muszą być gotowi na skorzystanie z krótkoterminowego oddelegowania.

Doktorzy zgłaszający się do procesu rekrutacyjnego mogą być dowolnej narodowości.
Naukowcy poszukujący stanowiska finansowanego przez projekty MSCA Choose Europe for Science będą mogli śledzić listę wakatów opublikowaną na portalu EURAXESS – spodziewane rozpoczęcie naboru nastąpi w drugiej połowie 2026 r.

MSCA Guidelines on Supervision

Czym są „MSCA Guidelines on Supervision”?

W ramach programu Marie Skłodowska-Curie Actions (MSCA) opracowano MSCA Guidelines on Supervision – zbiór rekomendacji dla instytucji, promotorów i badaczy, które należy stosować w dobrej wierze (ang. best-effort basis) od etapu planowania projektu aż do jego zakończenia.

Aktualizacja i kontekst

Najświeższa wersja tych wytycznych została opublikowana w marcu 2025 roku i jest zaktualizowana, by uwzględniać najnowsze standardy nadchodzące z European Charter for Researchers (zaktualizowanej w 2023 r.). Oficjalna prezentacja dokumentu miała miejsce podczas konferencji Stowarzyszenia Absolwentów Marie Curie (MCAA) 22 marca 2025 w Krakowie.

Dlaczego skuteczny nadzór ma znaczenie?

Wsparcie i dobra opieka promotorska są kluczowe zarówno dla jakości prowadzonych badań, jak i dla rozwoju zawodowego badaczy, a właściwa superwizja sprzyja budowaniu autonomii, kreatywności i efektywności naukowców.

Kluczowe obszary wytycznych

Wytyczne obejmują kilka kluczowych obszarów:

  1. Integracja naukowca – zapewnienie dostępu do zasobów, instrumentarium, kontaktów i zapewnienie warunków do rozpoczęcia pracy.
  2. Wsparcie badawcze – regularne monitorowanie postępów, konstruktywna informacja zwrotna, rozwój planu kariery.
  3. Rozwój kariery – pomoc w definiowaniu ścieżek zawodowych, wsparcie w planowaniu przyszłości.
  4. Mentoring i dobrostan – dbanie o zdrowie psychiczne i warunki pracy naukowców.
  5. Zarządzanie oczekiwaniami, komunikacja i rozwiązywanie konfliktów.
  6. Rozpoznawanie i doskonalenie umiejętności promotorów – szkolenia, rozwój, dobre praktyki.

Najlepsze praktyki i przykłady

Do wytycznych dołączono Aneks zawierający liczne przykłady najlepszych praktyk z udziału różnych instytucji i projektów MSCA:

  • współpromocja (shared supervision) – np. w projektach MUSICARE, ASIMIA, gdzie promotorzy współpracują, by wzbogacić doświadczenie doktoranta,
  • systemy wyróżnień dla promotorów – np. w Niemczech, Finlandii, Słowenii czy Luksemburgu,
  • 360° feedback i toolkit – np. Uniwersytet w Utrecht, który ocenia promotorów, oferuje narzędzia i ankiety dla nich,
  • szkolenia promotorów – m.in. w Uppsali, Aarhus University, Technical University of Graz, dzięki którym promotorzy rozwijają swój warsztat,
  • zarządzanie komunikacją i formułowanie oczekiwań – np. schematy z DEMO ITN czy narzędzia typu „expectation alignment” (np. University of Wisconsin),
  • wsparcie dobrostanu i różnorodności – np. programy mental health i gender-sensitive supervision, MCAA Referent czy ReMO COST action,
  • modele kolektywnej superwizji (collective academic supervision) – jak np. EPFL, Aarhus University – łącząc różnorodność tematów i wspólne nauczanie
  • narzędzia online i szkoleniowe – eDoer w projekcie OSCAR, SciLink kursy online, ResearchComp ramy kompetencji

Jak instytucje mogą wykorzystać te wytyczne?

Instytucje mogą wykorzystać te wytyczne poprzez włączenie proponowanych narzędzi i rekomendacji do lokalnych regulaminów oraz procedur nauczania. Mogą także organizować szkolenia dla promotorów, a jednocześnie określać odpowiednie kryteria ich selekcji i systemu wsparcia. Istotnym działaniem jest wprowadzanie systemów ocen i nagród dla wyróżniających się promotorów, co sprzyja podnoszeniu jakości opieki nad doktorantami. Ważne jest również promowanie kultury inkluzywności i dobrostanu, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności oraz zdrowia psychicznego badaczy. Dodatkowo instytucje mogą rozważać wprowadzenie modeli współpromocji lub kolektywnej superwizji, które poszerzają zakres wsparcia i sprzyjają interdyscyplinarności. Cennym źródłem inspiracji pozostają także doświadczenia przedstawione w załączniku, zawierające przykłady dobrych praktyk z projektów MSCA.

Linki:

Tekst został napisany na podstawie stron MSCA i horizontevropa.cz